Traducir, Traicionar?

Unha breve nota con respecto á obra de Romeo e Xulieta que puidemos ver onte no teatro principal. Sabemos que a linguaxe utilizada polos amigos de Romeo e Xulieta, criados na versión orixinal, causou lóxica sorpresa pola súa crueza e alusións sexuais totalmente explícitas.
Ás veces os tradutores tómanse licenzas que fan que as obras de escritores moi celebrados, como é o caso de William Shakespeare, queden bastante desvirtuadas nalgún dos seus aspectos. Romeo e Xulieta sempre foi considerada polos grandes estudosos do xenial dramaturgo inglés como unha obra menor, que carecía da relevancia doutras traxedias máis celebradas como Othello , Macbeth, o King Lear...aínda así sempre gozou de gran popularidade entre o público e quedou como prototipo do amor desditado fronte ao destino cruel. Shakespeare estableceu unha clara diferenza entre a linguaxe dos criados, vulgar e cheo de expresións, por así dicilo, da rúa, e a linguaxe poetica, chea de cultismos e refinadas metáforas dos protagonistas principais. Na versión orixinal Mercuccio por exemplo é deliberadamente soez, con alusións explícitas a termos obscenos e cunha forte carga sexual. Dependendo do período en que a obra foi traducida, estas expresións fixéronse máis "aceptables" ou simplemente suprimíronse. Só en épocas relativamente recentes puidemos ter acceso a traducións máis fieis que refllicten e respectan na súa integridade o texto orixinal. Xulgade por vós mesmos.

Traducción de Ángel Luis Pujante, Premio Nacional de Traducción pola súa versión de The Tempest. 1998.

BENVOLIO: Ven, que se ha escondido entre estos árboles, / en alianza con la noche melancólica. / Ciego es su amor, y lo oscuro, su lugar.

MERCUCIO: Si el amor es ciego, no puede atinar. / Romeo está sentado al pie de una higuera / deseando que su amada fuese el fruto / que las mozas, entre risas, llaman higo. / ¡Ah, Romeo, si ella fuese, ah, si fuese / un higo abierto y tú una pera! / Romeo, buenas noches. Me voy a mi camita, / que dormir al raso me da frío.

Traducción do mesmo texto de Ramón Menéndez Pidal, publicada no ano 1967, en pleno periodo franquista.

BENVOLIO: Sígueme; se habrá escondido en esas ramas para pasar la noche. El amor es ciego, busca tinieblas.

MERCUCIO: Si fuera ciego, erraría siempre sus tiros. Buenas noches, Romeo.

Pois agora resulta que a versión que vimos onte axústase bastante ao orixinal e o gran Shakespeare tamén sabe ser vulgar e irreverente e iso, en determinadas épocas, non era presentable. Como é pouco probable que adquiramos de repente o don de linguas e poidamos ler a todos os autores que nos interesan en versión orixinal, dependemos do bo oficio dos tradutores, que, ás veces, poden caer na tentación de recrear a obra á súa vontade. Esperemos que xa non sexa certo aquilo de traduttore, traditore .

Podedes ver El traductor-Autor, de Luisa Pastor Martínez, o ensaio que consultamos para este post, se queredes máis información. Moi interesante.